Παλαιστίνη

Η Π. βρέχεται Δ από τη Μεσόγειο και από τον κόλπο της Άκαμπα (Ερυθρά θάλασσα) στα Ν, και συνορεύει με τον Λίβανο στα Β, τις τεράστιες ερημικές ή ημιερημικές εκτάσεις της Συρίας στα Α, το Σινά στα ΝΔ. Μορφολογικά μπορεί να διαιρεθεί σε 3 λωρίδες, περίπου παράλληλες· την παράκτια πεδιάδα, την περιοχή των υψιπέδων και τη βαθιά τεκτονική τάφρο, που διαρρέεται από τον Ιορδάνη και καλύπτεται από τα νερά της Νεκράς θάλασσας.Ιστορική περιοχή της δυτικής Ασίας, η οποία σήμερα βρίσκεται υπό την κατοχή του Ισραήλ. Από το 1920 μέχρι το 1948, η Π. δόθηκε με εντολή στη Μεγάλη Βρετανία από την Κοινωνία των Εθνών. Από το 1948-1967, με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, το 76% κατείχε το Ισραήλ, το 23% η Ιορδανία και το 1% (ζώνη της Γάζας) η Αίγυπτος. Ύστερα όμως από διάφορα πολιτικά γεγονότα, που κορυφώθηκαν με τον πόλεμο των Έξι ημερών το Ισραήλ κατέλαβε, από τον Ιούνιο 1967, το τμήμα της Π. που ανήκε στην Ιορδανία και στη ζώνη της Γάζα. Από κλιματική άποψη, η περιοχή ανήκει στην υποτροπική ζώνη. Χαρακτηρίζεται από αραιές βροχοπτώσεις, ιδιαίτερα στο εσωτερικό, και μέσες θερμοκρασίες μάλλον υψηλές. Τα καλοκαίρια είναι πολύ θερμά και μακρά, οι χειμώνες αρκετά ήπιοι στην παράκτια λωρίδα και ψυχρότεροι στο εσωτερικό, όπου το κλίμα παίρνει ηπειρωτικά χαρακτηριστικά. Η οικονομία βασιζόταν πρώτα στην κτηνοτροφία και σε μια μέτρια γεωργία, πήρε όμως μεγάλη ώθηση προπάντων μετά την εγκατάσταση των Εβραίων, κατά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Η γεωργία (κηπευτικά, φρούτα, ρύζι, δημητριακά κλπ.) είναι τώρα ανθηρή και αντιπροσωπεύει μια εξαιρετικά ορθολογισμένη και αποδοτική δραστηριότητα. Αξιόλογες είναι επίσης οι βιομηχανικές και εμπορικές δραστηριότητες.Η προϊστορία της Π. αρχίζει την κατώτερη παλαιολιθική εποχή με τους πολιτισμούς χελλαίο, ταϊαζιανικό (μία εξελιγμένη μορφή του κλακτόνιου), αχελλαίο και λεβαλουανό, στον οποίο ανήκουν τα λείψανα ατόμων που βρέθηκαν στα σπήλαια του όρους Καρμήλου. Τα λείψανα αυτά παρουσιάζουν ενδιάμεσα φυλετικά χαρακτηριστικά μεταξύ του ανθρώπου του Νέαντερταλ και του Homo Sapiens. Στη μέση παλαιολιθική, παράλληλα με τον μουστέριο πολιτισμό, εμφανίζονται πρόωρα οι πολιτισμοί που χαρακτηρίζονται από την παραγωγή της λίθινης τεχνικής, που αντιδιαστέλλεται στην Ευρώπη με την ανώτερη παλαιολιθική. Κατά τον μεσολιθικό πολιτισμό της Π. (12.000-7000 π.Χ.), τον ονομαζόμενο νατούφιο, ήταν ήδη γνωστή η καλλιέργεια των δημητριακών, όπως αποδεικνύουν τα κοκάλινα δρεπάνια με λαβή από πυριτόλιθο που βρέθηκαν στα χωριά της περιόδου αυτής. Ο νεολιθικός πολιτισμός είχε το αρχικό του λίκνο, εκτός από τη Μεσοποταμία, και στην Π. Την πρώτη φάση, από την 7η χιλιετία π.Χ., κατά την οποία δεν ήταν ακόμα γνωστά τα αγγεία από πηλό, ακολουθεί (5η-4η χιλιετία) μία άλλη, στην οποία εμφανίζεται η διακοσμημένη με απεικονίσεις ή χαρακτικά κεραμική. Κατά τη φάση αυτή κατασκευάζονται ήδη σπίτια με πλήρη σχέδια και διάφορους χώρους. Τη γρήγορη αυτή άνθηση αντιπροσωπεύουν ιδιαίτερα οι κατοικίες της Ιεριχούς και της Τελεϊλάτ Γασούλ, στην κοιλαδα του Ιορδάνη, όπου σε ένα σπίτι βρέθηκαν πολύχρωμες τοιχογραφίες. Κατά την πρώτη περίοδο της εποχής του ορειχάλκου (3000 – 2000 π.Χ.) άρχισε να γίνεται αισθητή στην Π. η επίδραση των μεγάλων μεσοποταμιακών αυτοκρατοριών και της Αιγύπτου. Στην Π. δεν σχηματίστηκε όμως ένα ενιαίο βασίλειο, αλλά εμφανίζονται σε μεγάλο αριθμό πόλεις - κράτη. Τότε άρχισε να παρουσιάζεται ο πρώτος αστικός πολιτισμός και τα πρώτα γραπτά κείμενα. Μετά τη μέση εποχή του ορειχάλκου (περ. 2000-1500 π.Χ.), αντίστοιχη με την εποχή των πατριαρχών της Βίβλου, όταν σταθεροποιήθηκε η αιγυπτιακή κυριαρχία, η Π. εισέρχεται στην Ιστορία. Ιστορία. Η κατάσταση της Π. από τους Ρωμαίους πραγματοποιήθηκε βαθμιαία μεταξύ του 1ου αι. π.Χ. και του 1ου αι. μ.Χ. Μία εξέγερση το 66 μ.Χ. προκάλεσε ενεργητική αντίδραση της Ρώμης, που, με τον Βεσπασιανό αρχικά και τον Τίτο αργότερα, πραγματοποίησε τη στρατιωτική κατάληψη της χώρας, η οποία αποτέλεσε έτσι ρωμαϊκή επαρχία. Η σοβαρότερη όμως συνέπεια της εξέγερσης αυτής υπήρξε η καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τον Τίτο, το 70, η εξορία των Ιουδαίων και η καταστροφή του εβραϊκού έθνους ως πολιτικής ενότητας. Το 614 κατέλαβε τη χώρα ο Πέρσης αυτοκράτορας Χοσρόης B» και λίγο αργότερα άρχισε η αραβική εισβολή, που τερματίστηκε το 637 με την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τον χαλίφη Όμαρ. Από εκείνη τη στιγμή, η Π. αποσπάστηκε οριστικά από τη βυζαντινή και δυτική επιρροή και ακολούθησε τη μουσουλμανική τροχιά. Η αραβική κυριαρχία, που διακρινόταν για την ανοχή της προς τους χριστιανούς και τον σεβασμό για τους Αγίους Τόπους, υπήρξε ευνοϊκή για την Π. που άρχισε, αντίθετα, να υφίσταται διωγμούς, καταστροφές και λεηλασίες κάτω από τη δυναστεία των Σελτζουκιδών. Η συμπεριφορά των τελευταίων υπήρξε ένας από τους λόγους που προκάλεσαν τις γνωστές εκστρατείες των Σταυροφόρων, οι οποίοι (το 1099) ίδρυσαν το χριστιανικό Βασίλειο της Ιερουσαλήμ. Αυτό όμως δεν διατηρήθηκε για πολύ· περίπου έναν αιώνα αργότερα, η πόλη καταλαμβανόταν πάλι από το Σαλαδίνο και το 1281 η Άκρα, τελευταίο λατινικό οχυρό στην Π., περιήλθε στην εξουσία των Μαμελούκων σουλτάνων της Αιγύπτου. Άρχισε τότε μια νέα περίοδος ακμής για τη χώρα, που διεκόπη όμως απότομα από την οθωμανική κατάκτηση (1517)· οι επόμενοι αιώνες χαρακτηρίζονται από παρακμή και εξαθλίωση, που έγιναν ακόμα σοβαρότερες από τη φιλαργυρία και τη διαφθορά των Τούρκων υπαλλήλων. Ακριβώς 4 αιώνες αργότερα (1917), με την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τον Άγγλο στρατηγό Άλενμπι, τελείωσε η τουρκική κυριαρχία στην Π. Την ίδια περίπου εποχή (Νοέμβριος 1917) πρωτοεμφανίστηκε το σιωνιστικό κίνημα, που από χρόνια αγωνιζόταν ώστε να ιδρυθεί ένα εθνικό εβραϊκό κέντρο στη χώρα. Το σιωνιστικό κίνημα ενισχύθηκε από τη διακήρυξη Μπάλφουρ, με την οποία η Αγγλία εγγυόταν την υποστήριξή της για την πραγματοποίηση του σχεδίου αυτού. Αυτό όμως προκάλεσε αμέσως τη βίαιη αντίδραση των Αράβων, που θεωρούσαν την περιοχή δική τους. Μετά τον B» Παγκόσμιο πόλεμο, επειδή ήταν αδύνατο να βρει μια ικανοποιητική λύση στη σύγκρουση μεταξύ Αράβων και Εβραίων, η βρετανική κυβέρνηση παρέπεμψε το ζήτημα στον OHE, ο οποίος το 1947 επικύρωσε το σχέδιο της διαίρεσης της Π. σε 2 κράτη, ένα αραβικό (Ιορδανία) και ένα εβραϊκό (Ισραήλ). Η πραγματοποίηση του σχεδίου αυτού προκάλεσε μία κατάσταση μόνιμης έντασης στην περιοχή γιατί οι σιωνιστές κατέλαβαν εδάφη που τα θεωρούσαν εβραϊκά και το Εβραϊκό Εθνικό Συμβούλιο κήρυξε την ανεξαρτησία του Ισραήλ, την ημέρα της επίσημης αγγλικής αποχώρησης. Λίγες ώρες αργότερα οι ΗΠΑ αναγνώρισαν το νέο κράτος. Την επομένη οι αιγυπτιακές και ιορδανικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Π. Στις 7 Ιανουαρίου έγινε ανακωχή αλλά οι σιωνιστές είχαν στο μεταξύ προσαρτήσει και άλλα παλαιστινιακά εδάφη. Τον Απρίλιο εξάλλου του 1950, η Ιορδανία προσάρτησε επίσης παλαιστινιακά εδάφη και την παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ. Η κατάσταση στην Π. έγινε αφορμή σοβαρών εξελίξεων και πολεμικών συγκρούσεων των Ισραηλινών με τα γειτονικά αραβικά κράτη, που κατέληξαν πάντοτε υπέρ των Ισραηλινών. Στο μεταξύ ιδρύθηκε η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, γνωστή και ως ΟΑΠ (PLO), που αναγνωρίστηκε από πολλά κράτη ως νόμιμη εκπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού. Η οργάνωση κατόρθωσε να συγκροτήσει ένοπλα σώματα, στα γειτονικά κυρίως κράτη, αλλά έχει να επιδείξει και έντονη δραστηριότητα, κυρίως δολιοφθορών, στο έδαφος του Ισραήλ. Ηγέτης της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης αναδείχθηκε ο Παλαιστίνιος πατριώτης και πολιτικός Γιασέρ Αραφάτ. Ο Αραφάτ γεννήθηκε το 1929. Σπούδασε μηχανικός σε αιγυπτιακό πανεπιστήμιο. Διετέλεσε πρόεδρος της Γενικής Ένωσης Παλαιστινίων Φοιτητών και από τη θέση αυτή ανέπτυξε πλούσια επαναστατική δράση. Το 1948 πήρε μέρος στον Αραβοϊσραηλινό πόλεμο. Αργότερα (1956), πολέμησε στο πλευρό των Αιγυπτίων για την απόκρουση της τριπλής αγγλογαλλοϊσραηλινής επίθεσης, που εξαπολύθηκε εναντίον της Αιγύπτου με αφορμή την απόφαση του προέδρου Νάσερ να εθνικοποιήσει την Εταιρεία της διώρυγας του Σουέζ. Στο διάστημα 1958-59 πήγε στο Κουβέιτ όπου άσκησε το επάγγελμα του μηχανικού. Εκεί, την ίδια περίοδο, σε συνεργασία και με τα άλλα ηγετικά στελέχη της παλαιστινιακής επανάστασης προετοίμασε τον ένοπλο αγώνα κατά των Ισραηλινών. Την 1η Ιανουαρίου 1965 οι παλαιστινιακές δυνάμεις της Αλ-Φατάχ κατάφεραν ισχυρό πλήγμα κατά των Ισραηλινών, ανατινάζοντας το φράγμα, που οι τελευταίοι κατασκεύασαν στον Ιορδάνη με σκοπό την αξιοποίηση των υδάτων του ποταμού. Τρία χρόνια αργότερα, το Εθνικό Συμβούλιο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) ανακήρυξε τον Αραφάτ πρόεδρο της Εκτελεστικής Επιτροπής. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η προσωπικότητα του Παλαιστίνιου ηγέτη συνδέθηκε με τους ηρωικούς αγώνες του παλαιστινιακού λαού για την εθνική του ύπαρξη. Μετά την ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο (1982) και την αποχώρηση των Παλαιστινίων από τη χώρα αυτή, η Εκτελεστική Επιτροπή της ΟΑΠ, με επικεφαλής τον Αραφάτ, εγκαταστάθηκε στην Τύνιδα. Σε ολόκληρη τη 15ετία 1980-95 το Παλαιστινιακό κυριαρχούσε στη διεθνή σκηνή. Δύο κυρίως νέα στοιχεία προστέθηκαν στο παλαιστινιακό ζήτημα· η δημιουργία παράνομων οικισμών από φανατικούς Ισραηλινούς στις κατεχόμενες περιοχές και ο ξεσηκωμός των Παλαιστινίων που ζούσαν στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη (Ιντιφάντα). Οι διαδηλώσεις και συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών πήραν τρομακτικές διαστάσεις μεταξύ του 1989-92. Δεκάδες Παλαιστίνιοι δολοφονήθηκαν από στρατιώτες και αστυνομικούς, ενώ πολλοί Ισραηλινοί βρήκαν τον θάνατο από επιθέσεις Παλαιστινίων. Το Συμβούλιο Ασφαλείας στις 4 Ιανουαρίου 1991, ομόφωνα –πρώτη φορά με την ψήφο των ΗΠΑ– καταδικάζει τη μεταχείριση των Παλαιστινίων στις κατεχόμενες περιοχές. Στη διάρκεια του πολέμου στον Περσικό Κόλπο, επειδή η ΟΑΠ τάχθηκε στο πλευρό του Ιράκ, οι Ισραηλινοί επέβαλαν κατ» οίκον περιορισμό στους Παλαιστινίους, γεγονός που καταγγέλθηκε από πολλές χώρες. Μετά τον τερματισμό του πολέμου στον Περσικό Κόλπο, οι ΗΠΑ στο πλαίσιο της πολιτικής της Νέας Τάξης (NEW ORDER), δραστηριοποιούνται για τη σύγκλιση διεθνούς ειρηνευτικής διάσκεψης. Ο Aμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μπέικερ επισκέπτεται το Ισραήλ και συναντάται και με εκπροσώπους των Παλαιστινίων. Η Διεθνής Διάσκεψη ξεκινά με τη σύνοδο της Μαδρίτης (1992) και συνεχίζεται με πολλές άλλες συναντήσεις. Το 1993 το Ισραήλ αναγνώρισε την ΟΑΠ ως τη μόνη εκπρόσωπο των Παλαιστινίων και οι Παλαιστίνιοι αναγνώρισαν το δικαίωμα των Ισραηλινών να έχουν το κράτος τους. Το 1994 και 1996 οι συζητήσεις απέδωσαν καρπούς και οι Παλαιστίνιοι με τις συμφωνίες, που υπογράφτηκαν, απέκτησαν αυτονομία στην περιοχή της Γάζας και της Δυτικής Όχθης. Οι συγκρούσεις όμως συνεχίζονται, μετά τη δολοφονία του Ραμπίν, και την ανάληψη της εξουσίας από τον Νετανιάχου (1996). Το 1998 ο Νετανιάχου και ο Αραφάτ υπογράφουν νέα συμφωνία με την οποία παραχωρείται ένα ακόμη τμήμα της Δυτικής Όχθης. Τα προβλήματα όμως συνεχίζονται. Ένας ρωμαιοκαθολικός ναός (αριστερά) και ένας ορθόδοξος (δεξιά) στην πόλη Κανά της Παλαιστίνης. Κατάλυμα σε στρατόπεδο προσφύγων από την Παλαιστίνη κοντά στη Δαμασκό. Ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιασέρ Αραφάτ, σε ομιλία του στην ετήσια γενική συνέλευση του ΟΗΕ. (φωτ. ΑΠΕ). Αιωνόβια Παλαιστίνια σε ένα χωριό κοντά στη Ναμπλούς της Δυτικής Όχθης (φωτ. ΑΠΕ). Παλαιστίνη. «Η θυσία του Αβραάμ», λεπτομέρεια του ψηφιδωτού δαπέδου της συναγωγής της Βεθ Άλφα, στη Χεφζιμπάλ, που χρονολογείται στον 6ο αι. μ.Χ. Η προϊστορία της Παλαιστίνης αρχίζει από την Παλαιολιθική εποχή. Ο Ιορδάνης, ο μόνος αξιόλογος ποταμός της Παλαιστίνης, στον οποίο, κατά την Καινή Διαθήκη, βαφτίστηκε ο Ιησούς από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Το πλοίο «Έξοδο», το οποίο μετέφερε στην Παλαιστίνη 4.530 άτομα που απέδρασαν από στρατόπεδα των Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γενική άποψη της Ιερουσαλήμ. Η σύγχρονη πόλη, με τα δυτικού τύπου κτίρια, διακρίνεται στο βάθος. Μουσουλμάνοι προσεύχονται έξω από τζαμί της Ιερουσαλήμ (φωτ. ΑΠΕ). Παλαιστίνια περνά το σημείο ελέγχου στη Σούρντα της Δυτικής Όχθης (φωτ. ΑΠΕ).